Terapia metodą Warnkego
Metoda, której twórcą jest Fred Warnke opracowana jest specjalnie dla osób z trudnościami w czytaniu i pisaniu. Określana jest jako trening percepcji słuchowej i wzrokowej , mowy i prawidłowej pisowni.
Głównym założeniem metody jest technika treningu zaburzonych funkcji centralnego przetwarzania bodźców słuchowych, wzrokowych oraz wzorców motorycznych. Autor metody uważa, że wszystko co robimy automatycznie przynosi mniej błędów, dlatego też w opracowanej przez niego metodzie dąży się do osiągnięcia automatycznego funkcjonowania wymienionych wyżej funkcji, a to z kolei spowoduje automatyczne opanowanie takich umiejętności jak mówienie, czytanie, pisanie.
Proces automatyzacji jest możliwy poprzez systematyczne wykonywanie określonych ćwiczeń, które w tej metodzie stanowią gry podobne do gier komputerowych. Określenie jakie ćwiczenia(gry) ma wykonywać dana osoba jest możliwe po przeprowadzeniu badań diagnostycznych i zapoznaniu się z dokumentacją – opinie , badania pedagogiczne psychologiczne diagnostyka medyczna oraz po przeprowadzeniu wywiadu z rodzicami, bądź opiekunami dziecka. W analizie dokumentacji medycznej ważne znaczenie ma wykluczenie znacznego ubytku słuchu, wad wzroku, zaburzeń neurologicznych.
Diagnoza
Diagnostyka w metodzie Warnke’go jest oparta na badaniu 8 funkcji podstawowych, które odgrywają kluczową rolę w procesie czytania i pisania jakie zachodzą w mózgu.
Poniżej zestawienie funkcji w układzie: Nazwa funkcji z opisem – Rola funkcji w czytaniu.
1. Próg kolejności wzrokowej
Jest to umiejętność precyzyjnego porządkowania szybko następujących po sobie bodźców wzrokowych np. błysków
Umiejętność porządkowania bodźców wzrokowych pozwala na precyzyjne układanie ciągów symboli jakimi są m.in. litery, znaki interpunkcyjne. Zatem jest to umiejętność konieczna do sprawnego czytania
2. Próg kolejności słuchowej
Jest to umiejętność precyzyjnego porządkowania szybko następujących po sobie bodźców słuchowych
Umiejętność porządkowania bodźców słuchowych pozwala na precyzyjne różnicowanie tzw. Głosek opozycyjnych jak t/d, k/g, p/b, r /l s/sz , s/z itd… Brak tej umiejętności powoduje trudności w prawidłowym opanowaniu mowy. Dalszą konsekwencją są trudności w czytaniu i pisaniu
3. Słyszenie kierunkowe
Jest to umiejętność, która pozwala na precyzyjne do kilku stopni kątowych określenie z, której strony dochodzi dźwięk i wyodrębnienie spośród innych bodźców dźwiękowych tego, który w danej chwili jest istotny np. głos nauczyciela wyodrębniony z dźwięków jakie towarzyszą w klasie.
Umiejętność ta jest konieczna do rejestrowania istotnych informacji np. treści podawanych przez nauczyciela odbieranych drogą słuchową Ponadto umiejętność ta pozwala na i wyodrębnianie istotnych bodźców dźwiękowych spośród innych dźwięków, które stanowią zakłócenia.
4. Rozróżnianie tonów
Jest to umiejętność różnicowania częstotliwości szybko następujących po sobie dźwięków..
Funkcja ta pozwala na precyzyjne różnicowanie samogłosek. Odgrywa też istotną rolę w kształtowaniu prozodycznych cech mowy: melodia rytm, akcent które są istotnymi charakterystycznymi cechami każdego języka.
5. Synchroniczne wystukiwanie rytmu
Jest to umiejętność, która wymaga sprawnej współpracy obu półkul . Polega na koordynacji słuchowo – motorycznej, która pozwala na rytmiczne wystukiwanie zasłyszanego rytmu
Umiejętność ta jest ważna dla umiejętności pisania przetwarzania dźwięku głoski na ruch kreślenie (wymawianej głoski) litery. Brak koordynacji słuchowej (słyszana głoska) i motorycznej (pisanie litery) powoduje trudności a nawet niemożność zapisania wyrazu , zdania itd.
6. Czas reakcji w wyborem
Jest to umiejętność szybkiej i poprawnej reakcji w wyborze jednej z wielu możliwości szybko następujących po sobie bodźców wzrokowych np. błysków, liter lub słuchowych np. kliknięć . Jest to umiejętność ważna dla procesów decyzyjnych (szybkie dokonywanie wyborów)
Umiejętność ta kształtuje się dzięki nabywaniu sprawności w zakresie koordynacji wzrokowo /słuchowo ruchowej. Sprawność ta ma decydujący wpływ na rozpoznawanie fonemów w rozwoju mowy i grafemów w kształtowaniu umiejętności pisania..
7. Rozpoznawanie wzorców częstotliwości
Jest to umiejętność szybkiego wyróżniania odmiennego pod względem częstotliwości dźwięku spośród sekwencji trzech dźwięków, które są dość szybko prezentowane.
Umiejętność ta jest ważna podczas zapisywania tego co mówimy np. wygłaszany wykład , dyktando . Istotą tej funkcji jest umiejętność wyróżniania wyrazów , zdań. (określania rodzaju zdania pytające , oznajmujące itp.)spośród potoku informacji przekazywanych drogą werbalną.
8. Rozpoznawanie wzorców czasowych
Jest to umiejętność szybkiego wyróżniania odmiennego pod względem długości dźwięku spośród sekwencji trzech dźwięków, które są dość szybko prezentowane.
Umiejętność ta jest ważna w przetwarzaniu języka mówionego na język pisany. Zburzenia w/w umiejętności prowadzą do trudności w pisaniu .Treść jest zapisywana w postaci fonetycznej , brak przerw między wyrazami, brak znaków interpunkcyjnych.
Oprócz tego diagnoza obejmuje badanie koordynacji oko-ręka czyli koordynacji wzrokowo-motorycznej, która ma istotne znaczenie dla procesu pisania. Czytania tekstów pozbawionych treści. Twórca metody uważa, (na p odstawie praktyki i naukowych opracowań), iż osoby prawidłowo czytające posiadają wyobrażenia wyrazowe, czyli matryce wyrazowe i rozpoznają je jako całość w sposób automatyczny.
Natomiast osoby mające problem z czytaniem nieposiadaną owych matryc, bowiem u nich wystąpiły trudności z przetwarzaniem głoski na literę. Osoby te starają się wypracować jakąś strategię odczytywania wyrazu np., przez rozpoznawanie po konturze. Nie analizują one całego wyrazu głoska po głosce, problem ten jest szczególnie widoczny w początkowej fazie nauki czytania kiedy dziecko dyslektyczne ma ogromny problem z analizą głoskową wyrazu. W w/w badaniu określamy czy badany posiada umiejętność całościowego czytania. Teksty pozbawiono znaczenia w celu utrudnienia tworzenia strategii czytania wymuszają one czytanie oparte na analizie literowo- głoskowej-wyrazu.
Zdolności zapamiętywania krótkotrwałego
Zdolność ta jest niezbędna w procesie czytania ze zrozumieniem czytanego tekstu. Badamy ją poprzez sprawdzenie powtarzania ciągu sylab, określamy długość ciągu bezbłędnie powtórzonych sylab. Przyjmujemy zasadę wiek minus jedna sylaba przy czym nie więcej niż 6 sylab.
Selektywność percepcji
jest to badanie umiejętności przetwarzania w bardzo krótkim czasie bodźców dźwiękowych, którymi są logotomy zawierające spółgłoski opozycyjne p/b k/g t/d .
Spostrzeganie dynamiczne
polega na badaniu funkcjonowania sterowania mięśni oka. Umiejętność sterowania dynamicznego jest konieczna dla prawidłowego płynnego czytania.
Badanie zeza ukrytego
ma za zadanie określenie czy badany potrafi dokładnie odtworzyć widziany obiekt.
Badanie określane jako literowanie wzrokowe
ma za zadanie określić czy badana osoba posiada wewnętrzne matryce wyrazów, które ma zapisać. Posiadanie tych matryc jest warunki płynnego bezbłędnego pisania.
Terapia = Trening
Terapia jest oparta na treningu badanych funkcji i osiągnięciu automatyzacji przetwarzania bodźców wzrokowych, słuchowych oraz automatyzacji wzorców motorycznych. Trening jest przeprowadzany z użyciem specjalistycznego sprzętu, który posiada certyfikaty bezpieczeństwa oraz zgodność z Unijną Dyrektywą 93/42EEC dotyczącą wyrobów medycznych. Należy do nich min Brain Boy Universal lub Lateral Trainer, oprócz tego wykorzystywane są słuchawki mikrofony , specjalnie opracowany materiał dźwiękowy na płytach CD, specjalne okulary.
Trening powinien trwać 3-5 tygodni najlepiej codziennie po godzinie. Po osiągnięciu wartości docelowych wskazany jest dalszy trening tzw. utrwalający, który winien trwać tyle miesięcy ile dziecko ma lat z tym że dążymy do zmniejszania dni treningowych w tygodniu, jednak ważna jest systematyczność.
